در استفاده از هر کدام از دستگاه‌های برقی نیاز به یک منبع جریان الکتریسیته داریم. برای راه‌اندازی این دستگاه‌ها لازم است تا جریان الکتریسیته از طریقی به درون آنها راه پیدا کند و برای این منظور سیم‌ها و کابل‌ها را طراحی و تولید کرده‌اند. هدف استفاده از سیم‌های برق انتقال جریان الکتریسیته از منبع تغذیه به درون دستگاه‌های مختلف است. سیم‌ها بسته به کاربردشان در انواع مختلفی طراحی شده‌اند و هرکدام دارای ویژگی‌های منحصر به فرد هستند. سیم افشان یکی از انواع پرکاربرد سیم‌های برق است که قصد داریم تا در ادامه این مطلب به بررسی اینکه سیم افشان چیست و مشخصات فنی و انواع آن بپردازیم.
منظور از سیم برق افشان چیست؟
سیم برق افشان به صورت یک سیم با پوشش عایق است که سیم درون آن چندین رشته فلزی هادی الکتریسیته بسیار نازک را شامل می‌شود. این رشته‌های فلزی با یک عایق از جنس پی وی سی پوشانده شده‌اند. فلز هادی سیم افشان می‌تواند آلومینیومی و یا مسی باشد که بهترین حالت آن فلز مسی است. مس در مقایسه با آلومینیوم رسانایی بالایی داشته و همین‌طور در مقابل گرمای ناشی از جریان الکتریکی مقاومت بالایی را از خود نشان می‌دهد. اکسید نشدن در مجاورت هوا و ضدزنگ بودن از دیگر مزایای هادی مسی است؛ اما به دلیل قیمت بالای فلز مس، اغلب در تولید سیم‌های افشان از آلومینیوم، ترکیب مس با آهن یا فلز آلومینیوم با پوشش مس استفاده می‌کنند.
پی وی سی نوع C پوشش‌دهنده این رشته‌های فلزی است که به دلیل عایق بودن خود نسبت به خروج جریان الکتریسیته مقاومت خوبی دارد. بر طبق استانداردهای تعریف شده ضخامت عایق سیم‌های افشان برابر با 0.7 میلی‌متر است. ضخامت عایق نباید کمتر از 0.53 میلی‌متر باشد و رایجترین نوع این سیم‌ها به نام سیم افشان 1.5 و سیم افشان 2.5 شناخته می‌شوند. شما می‌توانید سیم‌های افشان را در اندازه‌های مختلف از بازار تهیه کنید که این اندازه‌ها متناسب با سطح مقطع نامی آن‌هاست. احتمالاً شما سیم افشان را با نام‌های دیگری مانند سیم فلکسیبل، سیم نرم یا منعطف شنیده باشید که این نام‌ها از انعطاف‌پذیری بالای آنها ناشی می‌شود.
معرفی انواع سیم‌های افشان
تقسیم‌بندی سیم‌های افشان بر اساس پارامترهای مختلفی صورت می‌گیرد. برای مثال در یک دسته‌بندی، نوع هادی را مدنظر قرار می‌دهند که بر این اساس ما با سه دسته زیر رو به رو هستیم:
- سیم افشان مسی
- سیم افشان آلومینیومی
- سیم افشان آلومینیومی مس اندود
در مواردی که نیاز به ایمنی و دوام بالاتری در سیستم برق‌کشی باشد از سیم‌های افشان با هادی مسی استفاده می‌کنند. البته سیم‌های شامل رشته‌های مسی از قیمت بالاتری نیز برخوردار هستند.
در دسته‌بندی دیگر، سیم افشان را بر اساس ولتاژ تقسیم‌بندی می‌کنند:
سیم افشان با ولتاژ 300 و 500 ولت
در برق‌کشی‌های توکار ساختمان مانند داخل لوله یا لوله خرطومی زیر گچ بیشتر از این نوع سیم افشان استفاده می‌کنند. 2000 ولت، ولتاژ استاندارد در تست این نوع از سیم‌هاست. ساخت این نوع سیم‌ها بر اساس استاندارد بین‌المللی IEC 06 60227 یا استاندارد ملی ایران ISIRI 60702 انجام می‌گیرد و در اندازه‌های 0.5، 0.75 و 1 میلی‌متر مربع در بازار وجود دارند.
سیم افشان با ولتاژ 450 و 700 ولت
در سیستم‌های روشنایی، داخل وسایل الکتریکی و محیط‌های خشک با رطوبت کم اغلب از این نوع سیم‌های افشان استفاده می‌کنند. 2500 ولت، ولتاژ تست این مدل از سیم‌هاست. سیم‌های افشانی که اندازه بیشتر از یک میلی‌متر دارند، به این گروه تعلق می‌گیرند.
علاوه بر این بر اساس اندازه سطح مقطع هم این سیم‌ها را طبقه بندی می‌کنند که مهم‌ترین آنها سیم افشان 1.5 و سیم افشان 2.5 هستند؛ باید بدانید این اندازه بر روی قیمت سیم افشان اثرگذار است.
کاربرد سیم افشان
حال که با مفهوم سیم افشان چیست آشنا شدید باید بدانید در سیم‌کشی‌های داخلی ساختمان‌های مسکونی، صنعتی و تجاری از سیم‌های افشان استفاده می‌کنند. در شرایطی که نیاز به پیچش سیم باشد به دلیل انعطاف‌پذیری بالا از سیم‌های افشان کمک می‌گیرند. کاربردهایی که برای سیم‌های افشان می‌توان برشمرد، بسیار هستند که تعدادی از آنها را در ادامه معرفی می‌کنیم:
- استفاده در ماشین‌آلات، تابلوهای فرمان و داکت‌های زیرزمینی
- استفاده در لوازم برقی خانگی
- سیم رابط بین دستگاه و پریز برق
- استفاده در آلات موسیقی برقی
مشخصات سیم‌های افشان
- تحمل دماهای بین 5 تا 70 درجه سانتی‌گراد
- به نسبت درصد مس تارهای هادی، تحمل حرارتی بالاتری از خود نشان می‌دهند.
- برخورداری از پوشش PVC از نوع C به عنوان عایق
- برخورداری از استاندارد ISIRI 60702
- انعطاف‌پذیری و مقاومت بالا
چگونگی تشخیص سیم‌های افشان استاندارد
استفاده از علامت ISIR
اولین روش برای اینکه بتوانید سیم‌های افشان استاندارد را از نمونه‌های تقلبی آن شناسایی کنید این است که دقت داشته باشید که علامت ISIR روی آن چاپ شده باشد. دقت کنید که فاصله بین علامت‌ها نباید از 275 میلی‌متر تجاوز کند. همچنین از به راحتی پاک نشدن آنها مطمئن شوید. قیمت سیم افشان با این علامت بیشتر از نمونه‌های مشابه است و به همین دلیل خیلی از افراد به صورت تقلبی آن را بر روی سیم چاپ می‌کنند.
استفاده از مولتی متر
اندازه‌گیری مقاومت هادی سیم با استفاده از مولتی‌متر روش دیگر تشخیص سیم افشان استاندارد است. در این روش یک متر از سیم را جدا کرده و با کمک مولتی‌متر مقاومت آن را اندازه بگیرید. در صورتی که مقاومت از 13.3 اهم بر کیلومتر بیشتر باشد، نشان‌دهنده کیفیت پایین سیم است. اگر تعداد تارهای مسی سیم کمتر باشد، مقاومت الکتریکی آن بیشتر خواهد بود.
سوزاندن با فندک
برای اینکه مطمئن باشید سیم افشان خریداری شده دارای هادی با عیار مس بیش از 99 درصد است، سر سیم را لخت کرده و آن را با فندک بسوزانید. در صورت آلومینیومی بودن تارها شاهد ذوب شدن سریع و راحت آنها خواهید بود، اما با بالا بودن عیار مس هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
استاندارد بودن ضخامت روکش سیم
به استاندارد بودن ضخامت روکش عایق سیم نیز دقت کنید. در صورت کمتر بودن ضخامت از مقدار استاندارد، سیم شکست عایقی پیدا می‌کند. از طرفی بیشتر بودن ضخامت می‌تواند باعث کاهش سطح مقطع سیم شود. برای اطمینان از سطح مقطع سیم می‌توان روکش آن را جدا کرده و با کمک میکرومتر، قطر یک رشته از آن را به دست آورد. با محاسبه اندازه یک رشته و ضرب آن در تعداد رشته‌ها، سطح مقطع سیم به دست می‌آید.
قیمت سیم افشان
عوامل مختلفی بر روی قیمت سیم‌های افشان تأثیر می‌گذارد. به دلیل آن‌که در ساخت سیم‌های افشان از کابل‌های مسی یا آلومینیومی استفاده می‌شود و قیمت هادی‌ها در کشور ما به دلیل نوسانات ارز و میزان عرضه و تقاضا دائم در حال نوسان است، پس قیمت سیم‌های افشان نیز با نوسان روبه رو خواهد شد. از طرفی داشتن نوسانات قیمت روی مواد اولیه عایق پلیمری خود می‌تواند روی قیمت نهایی محصول تأثیر بگذارد. هزینه‌های تولید مانند هزینه‌های حمل و نقل، انرژی تولید و دستمزدها به نوبه ی خود روی قیمت سیم افشان تأثیر خواهند گذاشت.
جمع‌بندی
کاربردهای گسترده سیم افشان در صنایع و مصارف مختلف باعث شده تا برخی از افراد سودجو به دنبال تولید نمونه تقبلی این محصول و کسب سود بیشتری باشند، بنابراین لازم است تا شما به عنوان خریدار اطلاعات لازم را درباره سیم افشان چیست، انواع آن و روش تشخیص نمونه اصل از تقلبی داشته باشید تا خریدی مطمئن و رضایت‌بخش را برای خود به ارمغان بیاورید.
